Technieken om gedrag te verkrijgen: shaping, targeting en capturing

[Click here for the English version of this article]

Deel I van deze serie ging over de voor- en nadelen van luring en moulding.  In dit tweede deel licht ik de begrippen shaping, targeting en capturing toe.

Shaping
Shaping betekent \’vormen\’. Shaping houdt in dat het eindgedrag wordt bereikt door het op te delen in zoveel mogelijk kleine stapjes. Elk stapje naar het gewenste gedrag wordt afzonderlijk getraind (geclickt en beloond). Het criterium wordt pas verhoogd als de vorige stap goed bevestigd is.

Door het doelgedrag in vele trainbare stappen te verdelen, kan elk gewenst gedrag vanuit het \’niets\’ aangeleerd worden. Dit heet free shaping.

Shaping kan ook worden gebruikt om al bestaand gedrag verder te trainen. Zo kan men langzaam elementen als duur, afleidingen of afstand erbij in trainen.

Voordelen van shaping
Het is een veilige en zekere manier om elk gewenst gedrag te trainen.

Het is een goede manier om je paard op te zetten voor succes. Elke stap van het shaping proces is gemakkelijk te begrijpen voor het paard en makkelijk uit te voeren. Het brugsignaal (de click) begeleid het paard door het gehele proces, zodat hij voldoende informatie krijgt over wat er van hem verwacht wordt.

Shaping kan gebruikt worden om complexe gedragingen aan te leren.

Het paard werkt in vrijheid. Dit maakt het gemakkelijker om mentale veranderingen in het paard op te merken (emoties) of fysieke veranderingen zoals vermoeidheid of fysieke beperkingen op te merken.

Nadelen van shaping
Het kan erg lastig zijn voor de trainer om het doelgedrag in voldoende kleine stappen te verdelen. \’Splitting\’ heet dat in het Engels. Als de trainer de stappen te groot maakt (\’lumping\’) of zijn criteria te snel verhoogd, kunnen paard en/of trainer gemakkelijk gefrustreerd raken.

Afhankelijk van de complexiteit van het gedrag wat men wil trainen, kan shaping enige tijd in beslag nemen. Elke kleine stap moet immers afzonderlijk getraind worden.

De beloningen moeten voldoende waarde hebben voor het paard en de taken moeten voldoende uitdaging bieden om het paard geïnteresseerd te houden. Dat kan een uitdaging op zich zijn.

De trainer moet een goed observatievermogen en goede timing hebben om elke kleine voortgang naar het eindgedrag op te merken, direct te clicken en te belonen.

Targeting
Targeting is het aanraken van een bepaald object (bv de bal aan een stok, de targetstick) met een specifiek lichaamsdeel. Het paard moet bijvoorbeeld met zijn neus de targetstick aanraken.

De targetstick is niet hetzelfde als luring of lokaas gebruiken omdat de targetstick geen primaire reinforcer (voer) is. Targeting wordt aangeleerd met behulp van shaping.

 

\"hippologic

Voordelen van targeting
Targeting is een oneindig veelzijdig omdat bijna elk gewenst gedrag met targeting aangeleerd kan worden.

Het is een veilige trainingsmethode. Er hoeft geen fysiek contact te zijn tussen het paard en de trainer. Je kan zelfs trainen met een hek tussen jou en je paard als dat wenselijk is of noodzakelijk.

De target heeft niet zo\’n grote aantrekkingskracht als lokaas en leidt het paard daardoor minder af van het te leren gedrag.

Een targetstick kan je bereik vergroten (je arm verlengen). Je kunt met een lange targetstick je paard van je af leiden, dus weg van je zakken vol met lekkers en uit je persoonlijke cirkel. Zie foto hierboven.

Het paard kan vrij lopen tijdens de training waardoor het gemakkelijker is om emoties in het paard op te merken zoals angst, nieuwsgierigheid, frustratie enzovoort. Ook is het gemakkelijker om te zien of het paard fysiek in staat is de opdracht uit te voeren.

Nadelen van targeting
Je moet de target afbouwen. Dat kan een uitdaging zijn. De gemakkelijkste manier is om het gewenste gedrag eerst goed op cue te zetten.

De targetstick is een extra stuk gereedschap in je handen.

Targeting wordt aangeleerd door middel van shaping, zie nadelen van shaping.

Capturing
Capturing betekent letterlijk het ‘vangen’ van het doelgedrag met de clicker (markeren) en het versterken (belonen). Voorbeeld: de klassieke buiging lijkt erg op het natuurlijke gedrag van een paard dat zich uitrekt na een dutje. Click en beloon terwijl je paard zich uitrekt.

Voordelen van capturing
Het grootste voordeel is dat het een snelle manier is van iets nieuws aanleren, aangezien je paard het eindgedrag al vertoont.

Het is een veilige manier van trainen, het kan van een afstand.

Onervaren trainers kunnen het gebruiken. Je timing hoeft niet heel nauwkeurig te zijn om het (hele) gedrag te markeren.

Nadelen van capturing
De gehele training staat of valt met de bereidheid van het paard het gewenste gedrag te vertonen als de trainer aanwezig is. De trainer moet altijd zijn brugsignaal en beloning bij de hand hebben.

Het kan lastig zijn om het paard achter een nieuwe cue voor het gewenste gedrag aan te leren. Tijdens het aanleerproces kan je paard iets al als een cue hebben opgevat. Aangezien de trainer niet weet wat het paard als cue opgevat heeft, kan de trainer dit niet in zijn voordeel gebruiken om van de \’werk cue\’ over te switchen naar de \’definitive (opzettelijke) cue\’. Zie ook Introducing and using cues.

Mijn favoriete training methodes
Bovenstaande drie methodes zijn mijn meest gebruikte technieken in paardentraining. Targeting en shaping gebruik ik dagelijks. Ik ben altijd alert om gewenste gedraging te \’vangen\’ (capturing).

Ik heb capturing gebruikt om Sholto de klassieke buiging aan te leren (zie onderstaande foto) en het flehmen op commando. Bij Kyra heb ik het liggen en het naar mij hinniken met capturing aangeleerd.

\"_classical

Kyra’s flemen en haar klassieke buiging heb ik haar stap-voor-stap met een combinatie van shaping en targeting aangeleerd (zie onderstaande foto).

\"KONICA

Welke methode gebruik jij het meeste om nieuw gedrag aan te leren?

Sandra Poppema
Bezoek mijn website voor persoonlijk advies of hulp bij clickertraining

Volg mijn blog ook op Bloglovin

Scroll to Top